View source for องค์ประกอบทักษะชีวิตและการพัฒนา

การพัฒนาทักษะชีวิต คือ การพัฒนาการเรียนรู้เป็นการพัฒนาทางสติปัญญา การรู้คิด รู้เทาทัน การตระหนักรู้ อันเป็นพื้นฐานของการมีความเข้มแข็งทางใจและการแสดงพฤติกรรมที่ถูกต้องเหมาะสมเสมอ  อยู่รอดปลอดภัยจากการครอบงำความคิด ความเชื่อจากสื่อเทคโนโลยี และมีความพร้อมตั้งรับต่อการก้าวรุกทางสังคมอย่างรู้ทันเท่านั้น แม้จะอยู่ในสถานการณ์เสี่ยงหรือสถานการณ์ปัญหา 

พฤติกรรมทักษะชีวิตที่คาดหวังให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน  เป็นพฤติกรรมที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้สังเคราะห์จากพฤติกรรมตัวชี้วัดมาตรฐานการเรียนรู้ใน  8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่สอดคล้องหรือมีพฤติกรรมตามความหมายของทักษะชีวิต จำแนกในแต่ละองค์ประกอบไว้ดังนี้

== องค์ประกอบที่ 1 การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น ==

การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าของผู้อื่น หมายถึง การรู้ความถนัด ความสามารถรู้จุดเด่นจุดด้อยของตนเอง เข้าใจความแตกต่างของแต่ละบุคคล รู้จักตนเอง ยอมรับ เห็นคุณค่าและภาคภูมิใจในตนเองและผู้อื่น มีเป้าหมายในชีวิต และมีความรับผิดชอบต่อสังคม

พฤติกรรมทักษะชีวิตที่คาดหวังให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนด้านการตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น

ระดับประถมศึกษา

*ค้นพบความชอบความถนัด และความสามารถของตนเอง

*ค้นพบจุดเด่น จุดด้อยของตนเอง

*ยอมรับความแตกต่างระหว่างตนเองและผู้อื่น

*มองเห็นตนเองและผู้อื่นในแง่บวก

*รู้จักสิทธิของตนเองและเคารพสิทธิของผู้อื่น

*รักและเห็นคุณค่าในตัวเองและผู้อื่น

*มีความภาคภูมิใจในตนเองและผู้อื่น

*มีความเชื่อมั่นในตนเองและผู้อื่น

*มีความรับผิดชอบต่อสังคม

ระดับมัธยมศึกษา 

*ค้นพบความชอบ ความถนัด ความสามารถและบุคลิกภาพของตนเอง

*ค้นพบจุดเด่น จุดด้อยของตนเอง

*ยอมรับความแตกต่างระหว่างตนเองและผู้อื่น

*มองเห็นตนเองและผู้อื่นในแง่บวก

*รักและเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น

*มีความภาคภูมิใจในตนเองและผู้อื่น

*มีความเชื่อมั่นในตนเองและผู้อื่น

*รู้จักสิทธิของตนเองและเคารพสิทธิของผู้อื่น

*มีทักษะในการกำหนดเป้าหมายและทิศทางความสำเร็จ

*มีความรับผิดชอบต่อสังคม


== องค์ประกอบที่ 2 การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ==

การคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ หมายถึง การแยกแยะข้อมูล ข่างสาร ปัญหาและสถานการณ์รอบตัว วิพากษ์วิจารณ์และประเมินสถานการณ์รอบตัวด้วยหลักเหตุผลและข้อมูลที่ถูกต้อง รับรู้ปัญหา สาเหตุของปัญหา หาทางเลือกและตัดสินในใจการแก้ปัญหาในสถานการณ์ต่างๆ อย่างสร้างสรรค์

พฤติกรรมทักษะชีวิตที่คาดหวังให้เกิดขึ้นกับผู้เรียนในด้านการคิดวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์มีดังนี้

'''ระดับประถมศึกษา'''

*รู้จักสังเกต ตั้งคำถาม และแสวงหาคำตอบ

*วิเคราะห์ความน่าเชื่อถือของข้อมูลข่าวสารได้สมเหตุสมผล

*ประเมินสถานการณ์และนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

*มีความสามารถในการคิดเชื่อมโยง

*การรู้จักวิพากษ์วิจารณ์บนพื้นฐานของข้อมูลสารสนเทศที่ถูกต้อง

*รู้จักวิธีการและขั้นตอนการตัดสินใจและแก้ไขปัญหาที่ถูกต้อง

'''ระดับมัธยมศึกษา'''

*เลือกรับข้อมูลข่าวสารอย่างไตร่ตรองและรู้เท่าทันสังคมที่เปลี่ยนแปลง

*ตัดสินใจในสถานการณ์ต่างๆที่เผชิญอย่างมีเหตุผลและรอบคอบ

*แก้ปัญหาในสถานการณ์วิกฤติได้อย่างเป็นระบบและสร้างสรรค์

*มองโลกในแง่ดี

*มีทักษะในการแสวงหาข้อมูลให้เป็นประโยชน์

*ประเมินและสร้างข้อสรุปบทเรียนชีวิตของตนเอง


== องค์ประกอบที่ 3 การจัดการกับอารมณ์และความเครียด ==
 
การจัดการกับอารมณ์และความเครียด หมายถึง ความเข้าใจและรู้เท่าทันภาวะอารมณ์ของบุคคล รู้สาเหตุของความเครียด รู้วิธีการควบคุมอารมณ์และความเครียด รู้วิธีผ่อนคลายหลีกเลี่ยง และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่จะก่อให้เกิดอารมณ์ไม่พึงประสงค์ไปในทางที่

พฤติกรรมทักษะชีวิตที่คาดหวังให้เกิดกับผู้เรียนในองค์ประกอบที่ 3 ดังนี้

'''ระดับประถมศึกษา''' 

*รู้เท่าทันอารมณ์ของตนเอง 

*ควบคุมอารมของตนเองได้

*จัดการกับอารมณ์ของตนเองได้

*มีวิธีผ่อนคลายอารมณ์และความเครียดให้กับตนเอง

*สร้างแรงจูงใจให้ตนเอง

*ยุติข้อขัดแย้งในกลุ่มเพื่อนด้วยสันติวิธี

*รู้จักสร้างความสุขให้กับตนเอง

'''ระดับมัธยมศึกษา'''

*ประเมินและเรียนรู้เท่าทันสภาวะอารมณ์ที่เกิดขึ้นกับตนเอง

*จัดการกับความขัดแย้งต่างๆได้ด้วยวิธีที่เหมาะสม

*รู้จักคลายเครียดด้วยวีการที่สร้างสรรค์

*รู้จักสร้างความสุขให้กับตนเองและผู้อื่น

== องค์ประกอบที่ 4 การสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น ==

การสร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่น หมายถึง การเข้าใจมุมมอง อารมณ์ ความรู้สึกของผู้อื่นใช้ภาษาพูดและภาษากายเพื่อสื่อสารความรู้สึกนึกคิดของตนเอง รับรู้ความรู้สึกนึกคิดและความต้องการของผู้อื่น วางตัวได้ถูกต้องเหมาะสมในสถานการณ์ต่างๆ ใช้ในการสื่อสารที่สร้างสัมพันธภาพที่ดี สร้างความร่วมมือและทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข

พฤติกรรมทักษะชีวิตที่คาดหวังให้เกิดกับผู้เรียนในด้านนี้คือ 

'''ระดับประถมศึกษา'''

*เป็นผู้ฟังที่ดี

*ใช้ภาษาและกิริยาที่เหมาะสมในการสื่อสาร

*รู้จักเอาใจเขามาใส่ใจเรา

*รู้จักแสดงความคิดเห็น ความรู้สึก  ความชื่นชมและการกระทำที่งามให้ผู้อื่นรับรู้

*รู้จักปฏิเสธ ต่อรอง และร้องขอความช่วยเหลือ ในสถานการณ์เสี่ยง

*ให้ความร่วมมือและทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างสร้างสรรค์

*ปฏิบัติตามกฎ กติกา และระเบียบของสังคม

'''ระดับมัธยมศึกษา'''

*ยืนยันความต้องการของตนเอง  ปฏิเสธและต่อรองบนพื้นฐานความถูกต้อง

*กล้าแสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์

*ทำงานร่วมกับผู้อื่นตามวิถีประชาธิปไตย 

*มีจิตอาสาช่วยเหลือผู้อื่น

*สร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้อื่นด้วยการสื่อสารเชิงบวก

*ปฏิบัติตามกฏิกาของสังคม

*ให้คำปรึกษาแก่ผู้อื่นได้